Introductie

Gemeenten zijn verantwoordelijk voor het aanbesteden van vervoer voor een aantal bijzondere doelgroepen binnen hun regio. Hierbij gaat het met name om vervoer in het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), leerlingenvervoer en JZ & dagbesteding vervoer. De CO2-kostentool biedt aanbestedende diensten de mogelijkheid CO2-beprijzing toe te passen bij aanbestedingen van doelgroepenvervoer en daarmee klimaateffecten bij de besluitvorming te betrekken.

De tool berekent allereerst de CO2-uitstoot van het gebruik van voertuigen over de gehele levenscyclus (‘well-to-wheel’). Deze zijn afhankelijk van het type voertuigen dat wordt ingezet, de bezettingsgraad en het aantal gereden kilometers. Daarna rekent de tool uit hoeveel CO2-kosten gemoeid zijn bij de aanbesteding aan de hand van drie prijsscenario’s.

De bepaalde CO2-kosten zouden kunnen worden opgeteld bij de financiële kosten van offertes om zo de ‘beste’ aanbieder te kunnen kiezen. De vervoerder die de laagste totale kosten realiseert (kosten van de aanbesteding plus CO2-kosten) zou dan een voordeel kunnen hebben ten opzichte van andere aanbieders. Dit is uiteraard mede afhankelijk van de weging van de prijs in de uiteindelijke aanbesteding. Een andere optie is om een bedrag te reserveren in de begroting ter hoogte van de berekende CO2-kosten en hiervan bijvoorbeeld projecten te subsidiëren die CO2-emissies omlaag brengen en daarmee klimaateffecten bij de besluitvorming te betrekken. De tool is gemaakt in opdracht van Klimaatverbond Nederland.

Opbouw tool

1. Input:
   Vervoersvraag
   

   Hier vult de gebruiker gegevens in over de vervoersvraag van doelgroepenvervoer in de regio. Bepaald worden hoeveel kilometers voor de verschillende soorten doelgroepenvervoer worden gemaakt. Hierbij moet onderscheid gemaakt worden tussen de typen voertuigen die worden ingezet en hun brandstof, omdat deze de CO2-uitstoot bepalen. Er zijn drie manieren om tot een inschatting van de vervoersvraag te komen:

   • Aantal voertuigen en kilometers per voertuig per jaar (voorkeur)
   • Aantal reizigerskm's per jaar
   • Aantal ritten per voertuig per jaar

   Aannames
   

   Hier staan achterliggende kentallen op het gebied van vervoer-technische parameters en de CO2-prijsscenario’s. Deze zijn gebaseerd op gemiddelden uit de literatuur. Indien gewenst kunnen de kentallen aangepast worden, bijvoorbeeld op basis van recentere inzichten.

   Vervoerskosten (optioneel)

   Een absoluut bedrag aan CO2-kosten zegt op zichzelf niet zo veel; zal het verandering teweeg kunnen brengen of is de omvang ervan te laag? Om de CO2-kosten in context te kunnen plaatsen, zijn de jaarlijkse (bedrijfs)economische kosten van het doelgroepenvervoer van belang. Er zijn twee manieren van invoeren:

   • De zogenoemde ‘Total Cost of Ownership’ kunnen worden bepaald met behulp van de CROW-kostenberekeningstool doelgroepenvervoer. Deze tool is bedoeld om decentrale overheden prijsindicatie te geven voor het aan te besteden vervoer. De markt staat al jaren onder druk, zodat het risico op aanbieden onder kostprijs bestaat. Op basis van ingevulde parameters zoals type vervoer, gemiddelde ritlengte, bezettingsgraad, type voertuig worden de kosten van doelgroepenvervoer ingeschat. Hierin zitten de loonkosten van onder andere chauffeurs als grootste kostenpost. Verder worden voertuigafschrijvingen, kosten voor onderhoud & reparatie, brandstofkosten en overhead-kosten bepaald.
   • Wanneer gemeenten geen toegang hebben tot de CROW-tool zou eventueel ook hun jaarbudget voor doelgroepenvervoer kunnen worden gebruikt als indicatie.
2. Output:
   CO2-emissies en kosten
   

   Hier komen de uitkomsten van de tool te staan, in termen van aantal jaarlijkse CO2-emissies en de kosten hiervan. De klimaatimpact wordt ingeschat door het aantal vervoerskilometers (bepaald op basis van “Input”) te vermenigvuldigen met CO2-emissiefactoren (gram CO2-eq./km). Aan de impact in termen van kg CO2-eq. wordt een prijskaartje gehangen. Uitkomsten voor drie verschillende CO2-prijsscenario’s worden gepresenteerd (€ 50, € 100 en € 700/ton CO2; deze waarden zijn door de gebruiker aan te passen, zie “Aannames”).

   Bedrijfseconomische context
   

   Indien jaarbudget of TCO is ingevoerd, kunnen de bepaalde CO2-kosten hier tegen worden afgezet. Het aandeel van CO2 in totale kosten voor doelgroepenvervoer wordt dan berekend (%).

Een uitgebreide handleiding bij het invullen van de CO2-kostentool staat hier.

Ga naar input